tiendwegen
Een Tiendweg bestaat uit een smalle strook land welke aan weerszijden is geflankeerd door een sloot. Kenmerkend voor een Tiendweg is dat deze dwars op de ontginningsstroken en perceelsloten liggen. Op een Tiendweg ligt een (onverhard) pad, meestal aan beide zijden voorzien van knotwilgen en niet breder dan een karrespoor, soms alleen de breedte van een wandelpad.
Een oude opvatting is dat over deze paden de tienden werden vervoerd, zijnde het deel van de opbrengst dat door de grondgebruiker aan de grondheer moesten worden afgestaan. Of de paden hiervoor zijn aangelegd is onwaarschijnlijk. Meer waarschijnlijk is dat ze onderdeel zijn van de ontginning en als achterdijk fungeerden. Hiermee kunnen de meeste Tiendwegen worden gedateerd tussen 1100 en 1500. De uiteinden van een Tiendweg sluiten aan op een dijk of kade. Dit zijn de zijwenden, de verbindingspaden tussen rivierdijk (of veenriviertje) en de Tiendweg.
De Tiendwegen vormen een scheiding tussen polders. Door smalle bruggetjes kan men van de Tiendweg op de percelen komen. Een mogelijkheid voor boeren of hun kavels te bereiken. Vroeger hadden polders een ander grondgebruik (zoals hennepteelt en grasland) en daarmee een verschil in waterpeil. Het verschil in waterpeil is overigens nog steeds aanwezig. De sloten lopen niet door, daar waar echter een doorgang is zorgt een stuw voor het regelen van het waterpeil. Een Tiendweg lijkt daarmee op een kwelkade of kweldam.
De langste Tiendweg in de Alblasserwaard ligt betrekkelijk dicht achter de Lekdijk en loopt van Nieuw-Lekkerland tot de Ammersche Kade in Groot-Ammers. Het eerste deel vanaf Nieuw-Lekkerland tot aan Streefkerk is het wegdek voorzien van asfalt, daarna wordt het gravel. Dit stuk is geliefd bij wandelaars en fietsers. De Tiendweg gaat verder bij Nieuwpoort en loopt door tot aan Ameide, dit hele stuk is voorzien van asfalt en wordt ook gebruikt door bestemmingsverkeer. Op de kaartjes hieronder zijn de Tiendwegen ingekleurd, even klikken voor een groter formaat.
Klik op de foto’s voor een groter formaat
Vanaf de rivierdijk langs de Merwede verspringen de lijnen van Tiendwegen per ontginningsblok. In het westen van de Alblasserwaard loopt een Tiendweg tussen de Kortlandse Kade (Alblasserdam) en de Heiweg (Oud-Alblas).
Wat zuidelijker loopt de Tiendweg Kooiwijk. Van de Kooiwijkse molen tot de Zijdeweg (Oud-Alblas/Bleskensgraaf). Boven Hardinxveld-Giessendam loopt de Giessendamse Tiendweg met daaraan de Tiendwegse molen.
Klik op de foto’s voor een groter formaat
Tussen Boven-Hardinxveld en de Avelingen ligt de Tiendweg dichter op de rivier de Boven-Merwede.
De Tiendwegen hebben in het open polderlandschap een belangrijke landschappelijke waarde.
Bronnen:
De Alblasserwaard door C.L. van Groningen
Wikipedia
