gemalen kinderdijk

Het watersysteem bij Kinderdijk bestaat naast 19 molens uit gemalen welke de af- en aanvoer van het oppervlaktewater in de Alblasserwaard regelen. In het uitwateringssysteem staan twee gemalen, het Ir. Kok gemaal met drie elektrische vijzels goed voor 1.500m3 p/min en het J.U. Smitgemaal met twee electrische vijzels met een capaciteit van 1.000 m3.

J.U. Smitgemaal (gemaal Nederwaard)

Dit gemaal is gebouwd in 1971/1972 en werd in 2020/2022 gerenoveerd. Bij deze renovatie werden twee van de drie dieselmotoren vervangen door elektromotoren. In de oude situatie werden de drie vijzels aangedreven door Stork Ricardo dieselmotoren (zie foto) met een totale capaciteit van 1.500 m3 p/min. Na de renovatie doen twee WEG elektromotoren het werk, deze hebben samen een capaciteit van respectievelijk 530 m3 en 440 m3 p/min. Eén dieselmotor is behouden voor museaal gebruik.

De eerst rij foto’s zijn voor de renovatie in 2020-2022. Klik op de foto’s voor weergave in groter formaat.

Oorspronkelijk stond op de plaats van het J.U. Smitgemaal eerst een stoomgemaal (Van Haaften) dat in 1868 werd gebouwd. Dit stoomgemaal werd in 1927 vervangen door een dieselgemaal met horizontale schroefpompen. In 1971/1972 werd dit gemaal vervangen door het J.U. Smitgemaal welke deels op de fundering van het oude gemaalgebouw werd geplaatst.

Het J.U. Smitgemaal voert het water uit de Lage Boezem en de Hoge Boezem van de Nederwaard af via een maalkom en twee rolschuiven in de Elshoutsluis.

 Ir. Kok gemaal (gemaal Overwaard)

Dit gemaal werd in 1995 gebouwd ter vervanging van het Wisboomgemaal. De drie elektrisch aangedreven vijzels in dit gemaal hebben een totale capaciteit van 1.500 m3 p/min en pompen het water uit de Lage en Hoge Boezem van de Overwaard (Achterwaterschap) in een maalkom voor afvoer via twee rolschuiven op de rivier de Lek.

Het Grote- of Achterwaterschap loopt vanaf de Ammersche boezem tot het gemaal bij Kinderdijk. Met een lengte van 15 km, een breedte tussen de 25 en 30 meter en een gemiddelde diepte van 3 meter is dit een enorme opslagboezem van het oppervlaktewater uit de polders van de Overwaard. Bij hoge waterstanden kan de Lage Boezem van de Overwaard water tijdelijk uitlaten op de Hoge Boezem. Wanneer de Hoge Boezem zijn maximale peil heeft bereikt wordt via een afsluitmiddel (zie foto’s) naar de maalkom het water afgelaten. Via het gemaal de derde trap in de Elshoutsluis wordt het water dan in de rivier de Lek gepompt.  

Gemaal derde trap (in Elshoutsluis)

Het derde gemaal bevindt zich in de uitwateringssluis (Elshoutsluis) en bestaat uit onderwaterpompen met een capaciteit van 3 x 250 m3 p/min. Wanneer de Hoge Boezem Overwaard zijn maximale peil heeft bereikt wordt het water opgepompt en op de Lek afgevoerd.

Naast de afvoer van polderwater kan er in periodes van droogte ook water worden ingelaten vanuit de Lek en vanuit de Hoge Boezems.

Wisboomgemaal

Het Wisboomgemaal stamt uit 1868 en is één van de panden in het UNESCO Werelderfgoed Kinderdijk. Binnen is het verhaal van waterbeheer en de Kinderdijkse molens te zien. Het gemaal is voor bezoekers geopend om te zien hoe vroeger met een stoom- en later met een elektrisch schoepengemaal het water uit de Overwaard omhoog werd gepompt naar een maalkom voor het afvoeren op de rivier de Lek. Het gemaal stamt uit 1868 en is sinds 1995 niet meer in gebruik.

Herziening watersysteem

Door klimaatveranderingen, de lange afstanden en de hogere rivierstanden staat het huidige watersysteem in Kinderdijk en Hardinxveld-Giessendam onder druk. Het Waterschap Rivierenland is bezig om het watersysteem van de Alblasserwaard opnieuw in te richten. De belangrijkste maatregelen zijn de realisatie van een nieuw boezemgemaal en kanaal in Hardinxveld, een afsluitmiddel in het Achterwaterschap en een opening in de middelkade tussen Lage Boezems van de Nederwaard en Overwaard. Lees meer…  

Bronnen:
Wikipedia, De Alblasserwaard (C.L. van Groningen)
Stichting Werelderfgoed Kinderdijk (SWEK)
Waterschap rivierenland